Koszty amortyzacji samochodu osobowego, którego wartość początkowa przekracza 20.000 EUR

Jak amortyzować samochód osobowy zaliczony do środków trwałych, jeżeli jego wartość początkowa przekracza 20.000 EUR? Jak księgować amortyzację takiego samochodu?

Bilansowo samochody osobowe zakwalifikowane do środków trwałych amortyzuje się według zasad ogólnych określonych w art. 32 ustawy o rachunkowości, tzn. drogą systematycznego, planowego rozłożenia jego wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji. Rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania, a jej zakończenie - nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową tego składnika, przeznaczenia go do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia jego niedoboru.

Przy ustalaniu okresu amortyzacji i rocznej stawki amortyzacyjnej uwzględnia się okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego (tu: samochodu osobowego).

Należy dodać, iż stawki amortyzacyjne wynikające z przepisów podatkowych nie są dla amortyzacji bilansowej wiążące. Niemniej jednak, jeśli okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego pokrywa się z okresem przyjętym do ustalenia stawki podatkowej, to stawki dla celów bilansowych mogą być takie same jak dla celów podatkowych.

Ponadto należy zwrócić uwagę na konieczność rzetelnego zobrazowania stopnia zużycia środka trwałego, który w warunkach gospodarowania może zmienić się w stosunku do założeń przyjętych na dzień ustalania okresu amortyzacji. W świetle bowiem art. 32 ust. 3 ustawy o rachunkowości, poprawność stosowanych okresów i stawek amortyzacji środków trwałych powinna być przez jednostkę okresowo weryfikowana, powodując odpowiednią korektę dokonywanych w następnych latach obrotowych odpisów amortyzacyjnych.

Zasadniczo podatnicy są obowiązani dokonywać odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej samochodu osobowego do jego pełnego zamortyzowania. Odpisy te są kosztami uzyskania przychodów z zastrzeżeniem ograniczenia określonego w art. 16 ust. 1 pkt 4 updop oraz art. 23 ust. 1 pkt 4 updof. W myśl tych przepisów, do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się odpisów z tytułu zużycia samochodu osobowego, dokonywanych według zasad określonych odpowiednio w art. 16a-16m updop i art. 22a-22o updof, w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej równowartość 20.000 euro. Kwotę wyrażoną w euro przelicza się na złote według kursu średniego euro ogłaszanego przez NBP z dnia przekazania samochodu do używania.

Kalkulatory amortyzacji dostępne są w serwisie www.kalkulatory.gofin.pl w zakładce Kalkulatory w podatku dochodowym

Do ewidencji kosztów amortyzacji środków trwałych służy konto 40-0 "Amortyzacja". Na koncie tym ujmuje się amortyzację wyliczoną na podstawie stawek i metod amortyzacji ustalonych na dzień przyjęcia środka trwałego do używania, zapisem:

Jeżeli jednostka rozlicza koszty działalności operacyjnej dodatkowo na kontach zespołu 5, to koszty amortyzacji służbowych samochodów osobowych zalicza do kosztów ogólnogospodarczych ujmowanych na koncie 55 "Koszty zarządu", zapisem:

Z uwagi na to, że amortyzacja samochodu osobowego w części ustalonej od wartości przekraczającej równowartość 20.000 euro przeliczonej na złote według kursu średniego euro ogłoszonego przez NBP z dnia przekazania samochodu do używania nie stanowi kosztów uzyskania przychodów, w ewidencji analitycznej do konta 40-0 "Amortyzacja" można wyodrębnić zarówno amortyzację stanowiącą koszty uzyskania przychodów, jak i amortyzację, która według przepisów podatkowych, nie stanowi kosztów uzyskania przychodów. Do konta 40-0 "Amortyzacja" można wyszczególnić przykładowe konta analityczne:

a) 40-0/1 "Amortyzacja stanowiąca koszty uzyskania przychodów",

b) 40-0/2 "Amortyzacja niestanowiąca kosztów uzyskania przychodów".

Przykład

I. Założenia:

1. Spółka nabyła i wprowadziła do ewidencji środków trwałych samochód osobowy, którego wartość początkowa wynosiła: 100.000 zł. Średni kurs euro ogłoszony przez NBP z dnia przekazania samochodu do używania wyniósł: 4,3895 zł/EUR (kurs przykładowy), co oznacza że równowartość 20.000 EUR w dniu przekazania samochodu do używania wynosiła: 20.000 EUR × 4,3895 zł/EUR = 87.790 zł.
    
2. Jednostka nie może więc zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów kwoty: 100.000 zł - 87.790 zł = 12.210 zł.
    
3. Odpisów amortyzacyjnych od samochodu osobowego spółka dokonuje co miesiąc, stosując dla celów bilansowych i podatkowych 20% stawkę amortyzacyjną. Przyjęty przez spółkę 5 letni okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego pokrywa się bowiem z okresem przyjętym do ustalenia stawki podatkowej.
    
4. Miesięczny odpis amortyzacyjny wynosi: (100.000 zł × 20%) : 12 m-cy = 1.666,67 zł. Przy czym do kosztów uzyskania przychodów spółka może zaliczyć: (100.000 zł - 12.210 zł) × 20% : 12 m-cy = 1.463,17 zł.
    
5. Spółka rozlicza koszty wyłącznie na kontach zespołu 4.

II. Dekretacja:

III. Księgowania: