Jak sporządzić bilans i rachunek zysków i strat za 2016 r.? - Dodatek nr 16 do Zeszytów Metodycznych Rachunkowości nr 24 (432) z dnia 20.12.2016
Zakres informacyjny bilansu jednostki małej
Uproszczenia w bilansie sporządzanym przez jednostki małe, określonym w załączniku nr 5 do ustawy o rachunkowości, zawierającym wybrane pozycje aktywów i pasywów polegają na pominięciu niektórych pozycji sprawozdawczych. Istotną rolę odgrywają zawarte w bilansie sformułowania "w tym", sprawiające, iż suma pozycji wyodrębnianych (zarówno wyrażonych liczbami rzymskimi, jak i literami) jest mniejsza niż wielkość pozycji sprawozdawczej, do której dane uszczegółowienie się odnosi. Warto zauważyć, że w uproszczonym bilansie jednostki małej nie wyodrębniono pozycji wynikających z transakcji z jednostkami powiązanymi. Oznacza to, iż takie transakcje wykazuje się łącznie z odpowiednimi transakcjami z jednostkami pozostałymi.
Pozycja aktywów A. "Aktywa trwałe"
| Aktywa trwałe
|
Uszczegółowienie pozycji bilansu
|
| I. Wartości niematerialne i prawne
|
Koszty zakończonych prac rozwojowych, wartość firmy, inne wartości niematerialne i prawne, zaliczki na wartości niematerialne i prawne
|
| II. Rzeczowe aktywa trwałe, w tym:
|
Środki trwałe, środki trwałe w budowie, zaliczki na środki trwałe w budowie
|
|
|
Grunty (w tym prawo użytkowania wieczystego gruntu), budynki, lokale, prawa do lokali i obiekty inżynierii lądowej i wodnej, urządzenia techniczne i maszyny, środki transportu, inne środki trwałe
|
|
|
-
|
środki trwałe w budowie
|
|
Środki trwałe w okresie budowy, montażu lub ulepszenia istniejącego środka trwałego
|
| III. Należności długoterminowe
|
Należności długoterminowe od jednostek powiązanych, od pozostałych jednostek, w których jednostka posiada zaangażowanie w kapitale oraz pozostałych jednostek
|
| IV. Inwestycje długoterminowe, w tym:
|
Nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne zaliczane do inwestycji, długoterminowe aktywa finansowe (w jednostkach powiązanych, pozostałych jednostkach, w których jednostka posiada zaangażowanie w kapitale oraz w pozostałych jednostkach) i inne inwestycje długoterminowe
|
|
|
Nieruchomości inwestycyjne (w tym: grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle, budynki, lokale stanowiące odrębną własność, a także spółdzielcze prawo do lokalu), które są posiadane przez jednostkę w celu osiągnięcia bezpośrednich korzyści
|
|
|
-
|
długoterminowe aktywa finansowe
|
|
Długoterminowe aktywa finansowe (w tym: udziały lub akcje, inne papiery wartościowe, udzielone pożyczki oraz inne długoterminowe aktywa finansowe)
|
| V. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe
|
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego, inne rozliczenia międzyokresowe
|
W pozycji A, oprócz sumy aktywów trwałych, należy wykazać osobno pozycje wyrażone liczbami rzymskimi. Uszczegółowiono pozycję A.II. "Rzeczowe aktywa trwałe", gdzie dodatkowo należy podać osobno informację o wartości posiadanych przez jednostkę małą środków trwałych oraz środków trwałych w budowie. Ponadto w pozycji A.IV. "Inwestycje długoterminowe" jednostka mała zobligowana jest zaprezentować w oddzielnej pozycji inwestycje w nieruchomości oraz długoterminowe aktywa finansowe.
Pozycja aktywów B. "Aktywa obrotowe"
| Aktywa obrotowe
|
Uszczegółowienie pozycji bilansu
|
| I. Zapasy
|
Materiały, półprodukty i produkty w toku, produkty gotowe, towary, zaliczki na dostawy i usługi
|
| II. Należności krótkoterminowe, w tym:
|
Należności krótkoterminowe - od jednostek powiązanych od pozostałych jednostek, w których jednostka posiada zaangażowanie w kapitale oraz od pozostałych jednostek - z tytułu dostaw i usług (o okresie spłaty do 12 m-cy i powyżej 12 m-cy), z tytułu podatków, dotacji, ceł, ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych oraz innych tytułów publicznoprawnych, jak również należności dochodzone na drodze sądowej oraz inne należności
|
|
|
a)
|
z tytułu dostaw i usług, w tym:
|
|
Należności wynikające z rozrachunków jednostki z tytułu sprzedaży towarów, materiałów, produktów gotowych, opakowań oraz usług
|
|
|
Należności, które są wymagane w ciągu 12 m-cy od dnia bilansowego, np. w bilansie na 31 grudnia 2016 r. wykazane będą należności płatne do 31 grudnia 2017 r.
|
|
|
Należności, których ostateczny termin zapłaty przypada w okresie dłuższym niż 12 m-cy od dnia bilansowego, np. w bilansie na 31 grudnia 2016 r. wykazane będą te należności, które mają być spłacone po 31 grudnia 2017 r., czyli w 2018 r. i później
|
| III. Inwestycje krótkoterminowe, w tym:
|
Krótkoterminowe aktywa finansowe w jednostkach powiązanych i w pozostałych jednostkach oraz inne inwestycje krótkoterminowe
|
|
|
a)
|
krótkoterminowe aktywa finansowe, w tym:
|
|
Krótkoterminowe aktywa finansowe, w tym udziały lub akcje, inne papiery wartościowe, udzielone pożyczki, inne krótkoterminowe aktywa finansowe jak również środki pieniężne w kasie i na rachunkach, inne środki pieniężne oraz inne aktywa pieniężne
|
|
|
|
-
|
środki pieniężne w kasie i na rachunkach
|
|
Stan gotówki posiadanej przez jednostkę na dzień bilansowy zarówno w kasie, jak i na rachunkach bankowych (bieżącym i innych rachunkach bankowych), wyrażonej zarówno w złotych, jak i w walucie obcej
|
| IV. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe
|
Koszty, których aktywowanie kończy się w ciągu 12 m-cy od dnia bilansowego
|
W pozycji B poza sumą aktywów obrotowych powinno się wykazać wartość wszystkich pozycji wyrażonych literą rzymską, tzn. zapasów, należności i inwestycji krótkoterminowych oraz krótkoterminowych rozliczeń międzyokresowych. Z załącznika nr 5 ponadto wynika konieczność wskazania dodatkowo w pozycji "Należności krótkoterminowe" należności krótkoterminowych z tytułu dostaw i usług, w podziale na należne do 12 miesięcy oraz powyżej 12 miesięcy. Ponadto w pozycji B.III. "Inwestycje krótkoterminowe" należy w osobnej pozycji zaprezentować wartość krótkoterminowych aktywów finansowych (pozycja B.III. lit. a) z dalszym wskazaniem wartości środków pieniężnych w kasie i na rachunkach.
Pozycja aktywów C. "Należne wpłaty na kapitał (fundusz) podstawowy"
W pozycji tej jednostka mała wykaże zadeklarowane, lecz niewniesione na dzień bilansowy wkłady kapitałowe - rzeczowe i finansowe w spółkach kapitałowych (z o.o. i akcyjnych) oraz spółkach osobowych. W pozycji tej wykazuje się również przewyższającą zysk kwotę zaliczek pobranych w ciągu roku przez wspólników spółek osobowych.
Pozycja aktywów D. "Udziały (akcje) własne"
W pozycji tej wykazuje się akcje własne posiadane na dzień bilansowy przez spółkę akcyjną (art. 363 § 6 K.s.h.) lub spółkę komandytowo-akcyjną oraz udziały własne posiadane przez spółkę z o.o. (por. art. 200 K.s.h.) według cen nabycia.
Pozycja pasywów A. "Kapitał (fundusz) własny"
| Kapitał (fundusz) własny
|
Uszczegółowienie pozycji bilansu
|
| I. Kapitał (fundusz) podstawowy
|
Stan kapitału (funduszu) podstawowego danej jednostki zależny od jej formy prawnej i zasad gospodarki finansowej
|
| II. Kapitał (fundusz) zapasowy, w tym:
|
Wartość kapitału (funduszu) zapasowego tworzonego przez jednostkę na podstawie obowiązujących ją przepisów prawnych. Spółki osobowe nie mają obowiązku tworzenia kapitału zapasowego; o jego utworzeniu decydują wspólnicy (właściciele)
|
|
|
-
|
nadwyżka wartości sprzedaży (wartości emisyjnej) nad wartością nominalną udziałów (akcji)
|
|
Nadwyżka wartości sprzedaży (wartości emisyjnej) nad wartością nominalną udziałów (akcji)
|
| III. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny, w tym:
|
Kapitał z aktualizacji obejmuje skutki aktualizacji wyceny środków trwałych dokonanej na podstawie odrębnych przepisów w części, w jakiej nastąpiło zwiększenie wartości początkowej tych składników aktywów
|
|
|
-
|
z tytułu aktualizacji wartości godziwej
|
|
Wartość z tytułu aktualizacji wartości majątki trwałego w wartości godziwej
|
| IV. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe
|
Wartość kapitału (funduszu) rezerwowego tworzonego nieobligatoryjnie - zgodnie z postanowieniami umowy lub statutu
|
| V. Zysk (strata) z lat ubiegłych
|
Zysk lub strata netto za poprzedni rok obrotowy
|
| VI. Zysk (strata) netto
|
Zysk lub strata za bieżący rok obrotowy
|
| VII. Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna)
|
Wypłacone w ciągu roku zaliczki na poczet zysku, jako śródroczny podział wyniku finansowego
|
W pozycji A, oprócz ujęcia łącznej wartości kapitału (funduszu) własnego, konieczne jest wykazanie wszystkich pozycji wyrażonych literami rzymskimi, w tym m.in.: wartość kapitałów (funduszy) podstawowego, zapasowego i rezerwowego, z aktualizacji wyceny oraz zysk (stratę). Z załącznika nr 5 jednocześnie wynika konieczność ujawnienia w osobnej pozycji pasywów bilansu A.II. "Kapitał (fundusz) zapasowy" kwotę nadwyżki wartości sprzedaży (wartości emisyjnej) nad wartością nominalną udziałów (akcji). Dodatkowo w pozycji A.III. "Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny" należy wskazać wartość wynikającą z tytułu aktualizacji majątku trwałego w wartości godziwej.
Pozycja pasywów B. "Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania"
| Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania
|
Uszczegółowienie pozycji bilansu
|
| I. Rezerwy na zobowiązania, w tym:
|
Rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego oraz rezerwy na świadczenia emerytalne i podobne (w tym długoterminowe i krótkoterminowe), jak również pozostałe rezerwy (w tym długoterminowe i krótkoterminowe)
|
|
|
|
-
|
rezerwa na świadczenia emerytalne i podobne
|
|
Rezerwy z tytułu uzasadnionych biernych rozliczeń międzyokresowych na świadczenia, których obowiązek wynika z układu zbiorowego pracy lub umów o pracę, np. odprawy emerytalne, rentowe
|
| II. Zobowiązania długoterminowe, w tym:
|
Zobowiązania długoterminowe wobec jednostek powiązanych, pozostałych jednostek oraz tych pozostałych jednostek, w których jednostka posiada zaangażowanie w kapitale, w tym z tytułu kredytów i pożyczek, emisji dłużnych papierów wartościowych, innych zobowiązań finansowych, zobowiązań wekslowych i innych
|
|
|
|
-
|
z tytułu kredytów i pożyczek
|
|
Kredyty i pożyczki, zaciągnięte przez jednostkę niespłacone na dzień bilansowy, których spłata jest wymagalna w okresie dłuższym niż 12 m-cy od dnia bilansowego
|
| III. Zobowiązania krótkoterminowe, w tym:
|
Zobowiązania krótkoterminowe wobec jednostek powiązanych, pozostałych jednostek oraz tych pozostałych jednostek, w których jednostka posiada zaangażowanie w kapitale, w tym z tytułu dostaw i usług (o okresie wymagalności do 12 m-cy i powyżej 12 m-cy), kredytów i pożyczek, emisji dłużnych papierów wartościowych, innych zobowiązań finansowych, zaliczek otrzymanych na dostawy i usługi, zobowiązań wekslowych, podatków, ceł, ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych, innych tytułów publicznoprawnych, wynagrodzeń i innych oraz stan funduszy specjalnych
|
|
|
a)
|
z tytułu kredytów i pożyczek
|
|
Kredyty i pożyczki zaciągnięte przez jednostkę niespłacone na dzień bilansowy, których spłata jest wymagalna w ciągu 12 m-cy od dnia bilansowego
|
|
|
b)
|
z tytułu dostaw i usług, w tym:
|
|
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług wynikające z rozrachunków z kontrahentami z tytułu zakupów towarów, materiałów, opakowań i usług obcych
|
|
|
Zobowiązania, które są płatne w ciągu 12 m-cy od dnia bilansowego, np. w bilansie na 31 grudnia 2016 r. wykazane będą zobowiązania płatne do 31 grudnia 2017 r.
|
|
|
Zobowiązania, których ostateczny termin zapłaty przypada w okresie dłuższym niż 12 m-cy od dnia bilansowego, np. w bilansie na 31 grudnia 2016 r. wykazane będą te zobowiązania, które mają być spłacone po 31 grudnia 2017 r., czyli w 2018 r. i później
|
|
|
Stan niewykorzystanych na dzień bilansowy funduszy specjalnych, np. ZFŚS, ZFRON
|
| IV. Rozliczenia międzyokresowe
|
Ujemna wartość firmy oraz inne rozliczenia międzyokresowe zarówno długoterminowe, jak i krótkoterminowe
|
W pozycji B, poza sumą zobowiązań i rezerw na zobowiązania należy wykazać osobno wszystkie pozycje wyrażone literami rzymskimi tzn. rezerwy na zobowiązania, zobowiązania długoterminowe i krótkoterminowe oraz rozliczenia międzyokresowe. Ponadto ustawodawca w tej części bilansu jednostki małej wskazał szerszy zakres prezentacji poszczególnych pozycji niż w pozostałych pozycjach. W tej części jednostka mała dodatkowo w pozycji B.I. "Rezerwy na zobowiązania" zobligowana jest wskazać dodatkowo wartość rezerw na świadczenia emerytalne i podobne. Ponadto w zobowiązaniach długoterminowych musi przedstawić w osobnej pozycji wartość zobowiązań długoterminowych dotyczących kredytów i pożyczek. Natomiast w pozycji A.III. "Zobowiązania krótkoterminowe" jednostka mała w osobnych wierszach wykazuje zobowiązania krótkoterminowe dotyczące kredytów i pożyczek oraz zobowiązania z tytułu dostaw i usług, w tym wymagane do 12 miesięcy i powyżej 12 miesięcy. Ponadto w pozycji B.III lit. c) jednostka mała wykazuje oddzielnie wartość funduszy specjalnych.
