Kontekst problemu - sprzedaż a zamiana aktywów
W obrocie gospodarczym dochodzi do wymiany dóbr (obejmujących rzeczy i usługi) między uczestnikami rynku. W wymianie dóbr generalną podstawą prawną przeprowadzenia takich transakcji jest umowa sprzedaży, przez którą rozumie się zobowiązanie sprzedawcy do przeniesienia własności i wydania rzeczy kupującemu, a ten zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę (por. art. 535 K.c.). W przypadku świadczenia usług są to co do zasady umowy zlecenia, o których mowa w art. 734 K.c. (por. art. 750 K.c.). Warto zwrócić uwagę, że podobnymi cechami jak umowa sprzedaży charakteryzuje się umowa zamiany, określona w art. 603 K.c. Według tego przepisu umowa zamiany to taka, która powoduje, że każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy. Z punktu widzenia cywilistycznego, oba typy stosunku prawnego są zasadniczo tożsame - odmienność ich skutków prawnych należy uznać za nieistotną. Wyrazem tego jest przepis zawarty w art. 604 K.c., według którego do zamiany stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży. Uznaje się przy tym, że w razie użycia jako środka do rozliczenia zobowiązania jednej ze stron pieniędzy (mimo tego, że niektórzy komentatorzy prawa cywilnego traktują pieniądze za rzeczy), to umowa jest umową sprzedaży. Zatem w umowach zamiany ich przedmiotem nie są pieniądze. Oczywiście to ogólne stwierdzenie, jako że przedmiotem zamiany w takiej umowie może być np. wymiana monet kolekcjonerskich, również kwalifikowanych do pieniędzy, ale uznawanych za towar. Pieniądz podlega wymianie na inne dobra (rzeczy lub usługi). Obecnie może mieć postać materialną (np. pieniądz metalowy, kruszcowy, papierowy), niematerialną (np. pieniądz elektroniczny) lub bezgotówkową (np. czeki, weksle, obligacje). Chodzi więc raczej o pieniądz będący prawnym środkiem płatniczym - pieniądz fiducjarny. Włącza to w zakres umów zamiany w obrocie gospodarczym w Polsce np. kryptowaluty. Warto jednak pamiętać, iż w niektórych krajach, głównie Ameryki Łacińskiej, niektóre kryptoaktywa są uznawane za prawne środki płatnicze, np. w Salwadorze, i w takich przypadkach umowa zamiany nie mogłaby zostać zastosowana.
Umowy sprzedaży lub zamiany to niejedyne typy umów cywilnych, które skutkują przeniesieniem praw majątkowych do przedmiotu umowy, pełnych lub ograniczonych, jak np. użytkowanie czy służebność. Chodzi przykładowo o umowy najmu, dzierżawy, leasingu. Z perspektywy rachunkowości istotne jest w takich umowach to, że mogą one dla jednej ze stron takich umów dawać podstawy do ujęcia przychodów i kosztów, a przez to zysku (lub straty) i ich wykazania w rachunku zysków i strat (nie ma znaczenia, czy w kwotach brutto - w szyku rozwartym: przychody, koszty, czy w kwotach netto - w szyku zwartym: wynikowo (zysk lub strata na transakcji). Istotne jest to, że przyczyniają się one co do zasady do ujęcia przedmiotu umowy jako składnika aktywów (lub odpowiednio zobowiązań), co zwykle oznacza konieczność usunięcia innego. Przykładowo:
1) w umowie sprzedaży rzeczy - sprzedający ujmuje należność (lub bezpośrednio środki pieniężne) w zamian za usuwany składnik aktywów, którym może być towar, produkt gotowy, środek trwały i inne,
2) w umowie najmu na czas oznaczony lub leasingu - wynajmujący (finansujący, leasingodawca) ujmuje należność w zamian za usuwany składnik aktywów, którym może być środek trwały w postaci nieruchomości, maszyny, środka transportu,
3) w umowie zamiany rzeczy - u jednej i drugiej strony umowy (zamieniający) następuje ujęcie przedmiotu zamiany - składnika aktywów, którego staje się posiadaczem (właścicielem) w zamian za usunięcie zamienianej rzeczy lub ich zbioru, których własność i z założenia przy tym kontrolę nad tym składnikiem lub zamienianymi składnikami majątku, przenosi na drugą stronę umowy.
| Jeśli nie znalazłeś informacji, której szukasz, wejdź do serwisu | ||
| www.PoradnikKsiegowego.pl » |
Serwis Głównego Księgowego
Gazeta Podatkowa
z obszernym komentarzem »
Firma »
Aplikacja mobilna dla Księgowych »
Księgowego,Kadrowego,VAT »
Serwisy internetowe »
Pobierz darmową aplikację »
Posłuchaj »
Terminarz
DRUKI
Darmowe druki aktywne
KALKULATORY
Narzędzia księgowego i kadrowego
PRZEPISY
Ustawy, rozporządzenia - teksty ujednolicone
Forum - Rachunkowość
Forum aktywnych księgowych
| ||||||||||||
|
||||||||||||