Sprawozdanie z działalności w warunkach niepewności

1.1. Ta cześć rekomendacji jest skierowana do jednostek, o których mowa w art. 49 ust. 1 i art. 55 ust. 1 ustawy, zobowiązanych do sporządzenia, wraz z rocznym sf odpowiednio:

• szd jednostki, o którym mowa w art. 49 ustawy,
• szd grupy kapitałowej, o którym mowa w art. 55 ust. 2a.

1.2. Sporządzając szd należy mieć na uwadze postanowienia art. 49 ust. 2 i art. 55 ust. 2a ustawy oraz KSR nr 9 "Sprawozdanie z działalności".

1.3. Należy zauważyć, że:

a) na działalność i możliwość rozwoju jednostki wpływ wywierają warunki makroekonomiczne¹⁶,

b) w 2022 roku, którego dotyczy szd, dynamicznie zmieniała się sytuacja otoczenia gospodarczego jednostki (por. pkt I.2 niniejszych rekomendacji),

c) szd powinno ułatwić użytkownikom tego sprawozdania zrozumienie ryzyka i zagrożeń¹⁷ bieżącej i przyszłej działalności jednostki oraz informować o ewentualnie podjętych środkach zaradczych w zakresie niwelowania ryzyka i zagrożeń,

d) jednostka, uwzględniając specyfikę swojej działalności, powinna w szd ujawnić, jaki wpływ na jej działalność miało i może mieć w przyszłości pogorszenie sytuacji w otoczeniu gospodarczym, w tym w szczególności wzrost inflacji i stóp procentowych oraz zmiany kursów walut obcych, w których jednostka prowadzi rozliczenia z kontrahentami, sytuacja na rynku pracy, czy też na rynku dostaw.

1.4. Dlatego w uzupełnieniu do informacji zawartych w sf, mając na uwadze art. 49 ust. 3a ustawy¹⁸ oraz uwzględniając specyfikę swojej działalności, jednostka powinna przedstawić w szd w szczególności:

a) wpływ zmian w otoczeniu zewnętrznym i kształtowaniu się głównych wskaźników makroekonomicznych, ze wskazaniem wpływu na rynek/rynki/segmenty rynku, na których jednostka prowadzi działalność, jak i na jej sytuację majątkową i finansową (np. na wycenę aktywów i zobowiązań, rentowność i wynik finansowy),

b) komentarz do osiągniętych wyników z działalności operacyjnej i wyniku finansowego, ze wskazaniem wpływu, na ile to możliwe, zmian głównych wskaźników makroekonomicznych, np.:

• wpływ wzrostu inflacji i stóp procentowych na wycenę aktywów i zobowiązań oraz wyniki finansowe,
• wpływ wzrostu inflacji na wzrost kosztów działalności i obniżenia marży zysku lub spadku popytu na określony asortyment usług lub produktów,
• wpływ sytuacji makroekonomicznej na zaniechanie działalności w określonych segmentach rynku lub rynkach, w tym na rynkach zagranicznych (jeśli dotyczy jednostki) i wpływ na wynik finansowy jednostki,
• inne skutki, które kierownictwo uzna za istotne (np. poszukiwanie nowych kontrahentów celem niwelowania ryzyka kursowego),

c) wpływ zmian w otoczeniu zewnętrznym na płynność lub wypłacalność jednostki, np. poprzez skomentowanie sytuacji, gdy płynność jednostki była lub jest zagrożona, z podaniem wskaźników płynności lub wypłacalności na bazie danych zawartych w sf wraz z opisem źródeł ryzyka utraty płynności,

d) wpływ wahań wybranych wskaźników makroekonomicznych na niepewność co do wyceny bilansowej, np. poprzez zwrócenie uwagi na czynniki ryzyka istniejące na dzień bilansowy oraz na zwiększone ryzyko wiarygodności wyceny aktywów i zobowiązań, wymagających zastosowania osądu i przyjęcia założeń przy ich wycenie.

1.5. Prezentując w szd informacje, o których mowa w pkt V.I.4*, zaleca się jednocześnie wskazanie, jakie jednostka podjęła lub zamierza podjąć środki zaradcze w celu minimalizacji wpływu ryzyka i zagrożeń na jej dalszą działalność (np. renegocjować umowy kredytowe z bankiem, skorzystać z instrumentów finansowych zabezpieczających przed ryzykiem finansowym, poszukiwać innych źródeł finansowania, poszukiwać innych rynków zbytu). Zasadne może też być nawiązanie do efektów działań podjętych w poprzednich okresach w związku z pandemią COVID-19, o ile wpływ pandemii miał istotny wpływ na działalność jednostki, jej sytuację majątkową i finansową, w tym na płynność¹⁹.

________________
^* Zdaniem redakcji powinno być VI.1.4.

1.6. Omawiając przewidywany rozwój oraz przewidywaną sytuację majątkową i finansową jednostki, należy zwrócić szczególną uwagę na oczekiwany wpływ zmian parametrów makroekonomicznych i obecnej sytuacji gospodarczej na świecie (są to czynniki ryzyka). Jeżeli to możliwe, należy wskazać prognozowane wielkości z podaniem przyjętych do ich wyliczenia założeń.

1.7. Jednostka, sporządzając szd i przedstawiając w nim prognozowaną sytuację majątkową i finansową przy uwzględnieniu swojego profilu działalności, może rozważyć przeprowadzenie i przedstawienie wyników:

• analizy jakościowej, opisującej jak jednostka postrzega wpływ wspomnianych powyżej czynników na jej sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy, jak też jej działalność operacyjną, bądź o ile to możliwe:
• analizy ilościowej, kiedy to jednostka korzystając z miar wrażliwości, zmienności, zagrożenia lub analiz symulacyjnych, zaprezentuje, jak zmieniłaby się jej sytuacja majątkowa i finansowa oraz wynik finansowy w przypadku zmiany parametrów rynkowych (np. w przypadku wzrostu lub spadku stóp procentowych np. o 100 pb. w relacji do stóp procentowych obowiązujących na dzień bilansowy, a kursu walut obcych w jakich jednostka prowadzi rozliczenia z kontrahentami zmieniały się w przedziale +/- 10% kursu złotego do walut obcych przyjętego do przeliczenia na dzień bilansowy).

________________
¹⁶ Por. pkt 6.12 KSR 9.

¹⁷ Por. art. 49 ust. 2 ustawy.

¹⁸ Por. art. 49 ust. 3a ustawy.

¹⁹ Wiele jednostek istotnie odczuło wpływ pandemii na wyniki swojej działalności czy też sytuację w zakresie płynności. Pewne jednostki z kolei istotnie negatywnie odczuły skutki agresji Rosji na Ukrainę (utrata rynków zbytu, załamanie łańcucha dostaw) i podjęły kroki dostosowujące do zmienionych realiów rynkowych. Dla nich obecnie pogarszające się parametry makroekonomiczne i duża nieprzewidywalność co do ich kształtowania się w przyszłości mogą być szczególnie silnie odczuwalne.