Korekty a sprawozdanie finansowe za 2021 r.

Kiedy korygować sprawozdanie za 2021 r.?

Przede wszystkim korekta sprawozdania finansowego za 2021 r. jest możliwa, o ile nie zostało ono jeszcze zatwierdzone. Co prawda ostateczny termin na zatwierdzenie sprawozdania finansowego sporządzonego na dzień 31 grudnia 2021 r. upływa zasadniczo 30 września 2022 r. (określone terminy dotyczące tego sprawozdania zostały wydłużone na mocy rozporządzenia wydanego w tej sprawie), ale może się zdarzyć, że sprawozdanie to zostanie zatwierdzone wcześniej. Jeśli więc po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego wykryto w nim błąd lub otrzymano dowody wskazujące na inny stan bilansowy - nie koryguje się tego sprawozdania. Zatwierdzone sprawozdanie finansowe nie może już podlegać żadnym zmianom.

Jeżeli jednak sprawozdanie finansowe za 2021 r. nie zostało jeszcze zatwierdzone, powstaje pytanie, czy każdy wykryty błąd lub otrzymany po dacie jego sporządzenia dowód, który wpływa na stan bilansowy przedstawiony w tym sprawozdaniu, musi spowodować korektę tego sprawozdania. Otóż zależy to od tego, jakiego rodzaju jest to zdarzenie. Jak stanowi art. 54 ust. 1 ustawy o rachunkowości (Dz. U. z 2021 r. poz. 217 ze zm.), gdy po sporządzeniu rocznego sprawozdania finansowego, a przed jego zatwierdzeniem, jednostka otrzymała informacje o zdarzeniach, które mają istotny wpływ na to sprawozdanie finansowe, lub powodujących, że założenie kontynuowania działalności przez jednostkę nie jest uzasadnione, powinna ona odpowiednio zmienić to sprawozdanie, dokonując jednocześnie stosownych zapisów w księgach rachunkowych roku obrotowego, którego sprawozdanie finansowe dotyczy, oraz powiadomić biegłego rewidenta, który sprawozdanie to bada lub zbadał. Jeżeli zdarzenia, które nastąpiły po dniu bilansowym, nie powodują zmiany stanu istniejącego na dzień bilansowy, to odpowiednie wyjaśnienia zamieszcza się w informacji dodatkowej.

Zatem istotne błędy i ujawnione zdarzenia dotyczące sprawozdania finansowego za 2021 r. powinny spowodować korektę tego sprawozdania. Warto zaznaczyć, że dotyczy to również istotnych zdarzeń przedstawionych w informacji dodatkowej. W przypadku istotnych korekt dotyczących sprawozdania finansowego za 2021 r. trzeba sprawozdanie to sporządzić na nowo (choćby zmianie ulegał tylko jeden element tego sprawozdania), co oznacza także jego ponowne podpisanie przez osobę, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych, oraz kierownictwo jednostki (por. art. 52 ust. 2 ustawy o rachunkowości).

Jeśli jednak błędy i ujawnione zdarzenia dotyczące sprawozdania finansowego za 2021 r. nie są istotne, ich skutki ujmuje się w księgach rachunkowych bieżącego roku. Księguje się je na ogólnych zasadach. Przy czym z praktyki księgowej wynika, że gdy dotyczą kosztów lub przychodów podstawowej działalności operacyjnej, można je księgować w pozostałe koszty lub przychody operacyjne, żeby nie zniekształcać wyniku podstawowej działalności operacyjnej bieżącego okresu. Takie rozwiązanie powinno wynikać z zasad (polityki) rachunkowości jednostki.

Oczywiście pozostaje problem z określeniem, jakie zdarzenie uznać za istotnie wpływające na sprawozdanie finansowe za 2021 r. Kwestię istotności porusza art. 4 ust. 4a ustawy o rachunkowości. W myśl tego przepisu informacje wykazywane w sprawozdaniu finansowym należy uznać za istotne, gdy ich pominięcie lub zniekształcenie może wpływać na decyzje podejmowane na ich podstawie przez użytkowników tych sprawozdań. Nie można uznać poszczególnych pozycji za nieistotne, jeżeli wszystkie nieistotne pozycje o podobnym charakterze łącznie uznaje się za istotne.

Jak możemy przeczytać w Krajowym Standardzie Rachunkowości nr 7 "Zmiany zasad (polityki) rachunkowości, wartości szacunkowych, poprawianie błędów, zdarzenia następujące po dniu bilansowym - ujęcie i prezentacja" (Dz. Urz. Min. Fin. z 2019 r. poz. 2), przed ujęciem korekty w księgach rachunkowych oceny wymaga, czy wpływ błędów na jakość zatwierdzonych sprawozdań finansowych był istotny, czy nie. Przy ocenie istotności konieczne jest łączne rozpatrywanie skutków wszystkich wykrytych błędów, ponieważ - chociaż każdy z nich z osobna może być nieistotny - łącznie mogą spowodować istotne zniekształcenie rocznego sprawozdania finansowego. Istotność błędu uzależniona jest od wielkości i rodzaju pominięcia lub nieprawidłowości ocenianych w kontekście towarzyszących okoliczności. Czynnikiem rozstrzygającym o istotności może być zarówno wielkość, jak i rodzaj pozycji lub kombinacja obu tych czynników.

Błędy w zatwierdzonym sprawozdaniu za 2021 r.

Warto jeszcze przypomnieć, co należy zrobić w sytuacji, gdy błąd czy nowy dowód księgowy dotyczący 2021 r. został ujawniony po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego za 2021 r. Jak wspomniano wcześniej, nie powoduje to żadnej zmiany tego sprawozdania, korektę wprowadza się do ksiąg bieżącego roku. Uwzględnieniu przy tym podlega art. 54 ust. 3 ustawy o rachunkowości, z którego wynika, że jeśli jest to błąd istotny, korektę, która obciążałaby wynik finansowy, księguje się w korespondencji z kontem 82 "Rozliczenie wyniku finansowego" i wykazuje w sprawozdaniu za rok, w którym ujęto korektę, jako zysk/stratę z lat ubiegłych - właśnie po to, by wynik finansowy bieżącego roku nie został zniekształcony. W sytuacji natomiast, gdy korekta nie jest kwotą istotną, ujmuje się ją w księgach bieżącego roku na ogólnych zasadach. Przy czym, gdy dotyczy kosztów lub przychodów podstawowej działalności operacyjnej, można ją księgować w pozostałe koszty lub przychody operacyjne (jeśli tak wynika z polityki rachunkowości).