Zdarzenia po dniu bilansowym ujawnione po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego

Może zdarzyć się, że po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego za dany rok obrotowy jednostka otrzyma informacje o zdarzeniach wpływających na dane przedstawione w tym sprawozdaniu. Nie ma jednak prawa uwzględnić ich w zatwierdzonym już sprawozdaniu finansowym. Powinna je ująć w odpowiedni sposób w księgach rachunkowych i sprawozdaniu finansowym za bieżący rok, w sposób uzależniony od ich istotności.

Jeżeli jednostka otrzyma informacje o zdarzeniach, które mają istotny wpływ na to sprawozdanie finansowe, po zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego, to ich skutki powinna ująć w księgach rachunkowych roku obrotowego, w którym informacje te otrzymała. Korekty spowodowane usunięciem tego błędu odnosi się na kapitał (fundusz) własny i wykazuje jako "zysk (stratę) z lat ubiegłych". Wynika to z art. 54 ust. 2 i 3 ustawy o rachunkowości.

W Krajowym Standardzie Rachunkowości nr 7 "Zmiany zasad (polityki) rachunkowości, wartości szacunkowych, poprawianie błędów, zdarzenia następujące po dniu bilansowym - ujęcie i prezentacja" (Dz. Urz. Min. Fin. z 2019 r. poz. 2) wskazano, że otrzymanie informacji o zdarzeniach, jakie nastąpiły po dniu bilansowym, zmieniających wiedzę jednostki o stanie istniejącym na dzień bilansowy, po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego traktuje się jak wykrycie błędów. Kwestie te regulują pkt 5.1-5.9 KSR nr 7. Określono w nich, że błędy popełnione w poprzednich latach obrotowych, zawarte w zatwierdzonych sprawozdaniach finansowych, wykryte w bieżącym roku obrotowym lub po jego zakończeniu, a przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego za ten rok, koryguje się w księgach rachunkowych bieżącego roku obrotowego.

Przed ujęciem korekty w księgach rachunkowych oceny wymaga, czy wpływ błędów na jakość zatwierdzonych sprawozdań finansowych był istotny, czy też nie. Przy ocenie istotności konieczne jest łączne rozpatrywanie skutków wszystkich wykrytych błędów, ponieważ - chociaż każdy z nich z osobna może być nieistotny - łącznie mogą spowodować istotne zniekształcenie rocznego sprawozdania finansowego. Wyznaczenie poziomu istotności jest sprawą indywidualną danej jednostki. Jest on bowiem uzależniony od konkretnej sytuacji finansowej i majątkowej danego podmiotu. Próg istotności powinien zostać określony przez kierownika danego podmiotu w zasadach (polityce) rachunkowości jednostki.

Korekty błędu popełnionego w poprzednich latach obrotowych, uznanego za istotny, jednostka powinna ująć w kapitale (funduszu) własnym i wykazać jako zysk (stratę) z lat ubiegłych, lub w innej pozycji kapitałów (funduszy) własnych, jeżeli tak stanowią przepisy o rachunkowości. W księgach skutki takich błędów ujmuje się w korespondencji z kontem 82 "Rozliczenie wyniku finansowego". Korekta istotnego błędu powoduje także konieczność przekształcenia retrospektywnego danych porównawczych sprawozdania finansowego za rok, w którym dokonano korekty, poza przypadkami, gdy jest to praktycznie niewykonalne. Podejście retrospektywne uznaje się za praktycznie niewykonalne, gdy jednostka nie może go zastosować, mimo podjęcia racjonalnych wysiłków i czynności, aby to uczynić (pkt 2.11 KSR nr 7). Ma to miejsce m.in., jeżeli wymaga to przeprowadzenia istotnych szacunków, a nie jest możliwe obiektywne wyodrębnienie z posiadanych danych takich informacji na temat szacunków, które potwierdzają warunki według stanu na dzień, na który wartości te mają być wycenione, ujęte lub ujawnione.

Natomiast korekty błędów popełnionych w poprzednich latach obrotowych, uznanych przez jednostkę za nieistotne, wpływają zasadniczo na zysk lub stratę netto bieżącego roku obrotowego. W praktyce ujmuje się je w księgach rachunkowych na ogólnych zasadach, chyba że dotyczą kosztów lub przychodów podstawowej działalności operacyjnej - w takim przypadku można je księgować w pozostałe koszty lub przychody operacyjne, aby nie zniekształcały wyniku działalności operacyjnej (sposób ewidencji powinien wynikać z polityki rachunkowości jednostki).

W ust. 6 pkt 1 dodatkowych informacji i objaśnień sporządzanych według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości jednostka ujawnia rodzaj błędu popełnionego w poprzednich latach, informację o przychodach i kosztach z tytułu błędu popełnionego w poprzednich latach, stanowiących podstawę wyliczenia kwot odniesionych na zyski (straty) z lat ubiegłych, a także kwotę korekty dotyczącej bieżącego roku obrotowego i każdej korekty dotyczącej lat poprzednich oraz kwotę korekty dotyczącej okresów wcześniejszych od okresów uwzględnionych w danych porównawczych. W przypadku gdy ustalenie kwot korekt jest praktycznie niewykonalne, w dodatkowych informacjach i objaśnieniach w ust. 6 pkt 1 jednostka wskazuje na sam fakt popełnienia błędu w poprzednich latach obrotowych oraz podaje, na czym on polegał, i powody braku możliwości dokonania wiarygodnego szacunku korekt.