Metoda degresywna określana jako metoda amortyzacji przyspieszonej lub malejącej

Metoda degresywna amortyzacji polega na takim rozłożeniu w czasie wartości środka trwałego podlegającej amortyzacji, że odpisy amortyzacyjne w początkowych okresach użytkowania środka trwałego są wyższe od przeciętnych (ustalanych metodą liniową) i stopniowo maleją. Stosuje się ją najczęściej do takich maszyn, urządzeń i środków transportu, które w początkowych okresach użytkowania podlegają szybszemu zużyciu niż w okresach późniejszych. Metoda ta pozwala m.in. skompensować zmniejszającymi się w czasie kosztami amortyzacji potencjalnie wyższe koszty eksploatacji środka trwałego w późniejszych okresach jego użytkowania, wynikające z wyższych kosztów remontów. Rozkład odpisów w tej metodzie zależy całkowicie od założeń jednostki, co oznacza, że wysokość odpisu może zmieniać się:

• na koniec każdego roku kalendarzowego,
• systematycznie każdego roku użytkowania składnika (gdy kolejne lata użytkowania składnika nie pokrywają się z latami kalendarzowymi),
• co kilka lat, co kwartał lub co miesiąc.

Tak jak metoda liniowa, metoda degresywna pozwala ujmować odpisy bez względu na rzeczywistą produktywność składnika w danym miesiącu czy kwartale - jest to koszt stały, co oznacza, że odpisy pojawiają się również w miesiącach, gdy dany składnik nie jest wykorzystywany lub składnik ten jest wykorzystywany w niepełnym wymiarze. Przy stosowaniu tej metody odpisy amortyzacyjne mogą być dokonywane:

• metodą malejącego salda,
• metodą sumy cyfr rocznych (określaną również jako metoda degresywna uproszczona lub metoda SOYD - ang. Sum OF Years Digits),
• metodą degresywno-liniową (przewidzianą w przepisach podatkowych),
• innymi metodami.

Stopę amortyzacji degresywnej metodą malejącego salda ustala się jako iloczyn stopy amortyzacji liniowej i wskaźnika przyspieszającego. Wskaźnik przyspieszający jest ustalany w wysokości pozwalającej na jak najdokładniejsze odzwierciedlenie szybszego konsumowania korzyści ekonomicznych z danego środka trwałego w początkowych okresach jego użytkowania. Wskaźnik przyspieszający może być również ustalony w wysokości 1 - wówczas stopa amortyzacji degresywnej malejącego salda będzie równa stopie amortyzacji liniowej. Należy pamiętać, że stosując metodę malejącego salda na początek każdego roku ustala się nową stawkę (kwotę) amortyzacji z uwagi na malejącą wartość księgową netto środka trwałego.

Co ważne, odpisy amortyzacyjne dokonywane metodą degresywną malejącego salda nie umożliwiają odpisania pełnej wartości środka trwałego podlegającego amortyzacji. Dlatego po zakończeniu okresu użytkowania środka trwałego, jego pozostałą wartość księgową netto odpisuje się jednorazowo w ciężar kosztów amortyzacji.

Przykład

I. Założenia:

1. W grudniu 2020 r. jednostka zakupiła nową maszynę do produkcji paneli ogrodzeniowych o wartości: 100.000 zł. Dokonywanie odpisów amortyzacyjnych metodą degresywną malejącego salda rozpoczęła od stycznia 2021 r.
2. W jednostce nie stwierdzono, aby pozostałość środka trwałego miała istotną wartość. Przewidywany okres ekonomicznej użyteczności wynosi 4 lata. Współczynnik podwyższający stawkę amortyzacyjną wynosi 2.

II. Ustalenie odpisów amortyzacyjnych metodą degresywną malejącego salda:

1. Stopa amortyzacji liniowej: 100% : 4 = 25%.
2. Wskaźnik amortyzacji degresywnej: 2.
3. Stopa amortyzacji degresywnej malejącego salda: 2 × 25% = 50%.

III. Odpisy amortyzacyjne do końca okresu użytkowania maszyny z zastosowaniem metody degresywnej malejącego salda:

Metoda degresywna uproszczona (sumy cyfr rocznych) pozwala na całkowite rozliczenie podlegającej amortyzacji wartości środka trwałego przez okres jego użytkowania. Stopa amortyzacji degresywnej ustalona metodą sumy cyfr rocznych zmienia się (zmniejsza) w każdym kolejnym roku użytkowania środka trwałego. Wynikającą z niej stawkę amortyzacji ustala się jako iloczyn stopy amortyzacji rocznej dla danego roku i wartości środka trwałego podlegającej amortyzacji.

Przykład

I. Założenia:

1. W grudniu 2020 r. jednostka zakupiła nową maszynę o wartości: 70.000 zł. Dokonywanie odpisów amortyzacyjnych metodą degresywną sumy cyfr rocznych rozpoczęła od stycznia 2021 r.
2. W jednostce nie stwierdzono, aby pozostałość środka trwałego miała istotną wartość. Przewidywany okres ekonomicznej użyteczności wynosi 4 lata.

II. Wskaźniki amortyzacji degresywnej dokonywanej metodą sumy cyfr:

III. Odpisy amortyzacyjne do końca okresu użytkowania maszyny z zastosowaniem metody degresywnej sumy cyfr rocznych:

W przypadku stosowania metody degresywno-liniowej amortyzacji stopę i stawkę amortyzacji ustala się analogicznie jak przy metodzie amortyzacji degresywnej malejącego salda, ale stosuje się ją tylko do czasu, w którym stawka amortyzacji wynikająca z tej metody zrówna się bądź będzie niższa od kwoty odpisu, jaka byłaby ustalona gdyby stosowano metodę liniową. Począwszy od tego okresu jednostka ustala stawkę amortyzacji metodą liniową.

Przykład

I. Założenia:

1. W grudniu 2020 r. jednostka zakupiła nową maszynę o wartości: 60.000 zł. Dokonywanie odpisów amortyzacyjnych metodą degresywną rozpoczęła od stycznia 2021 r. Przewidywany okres ekonomicznej użyteczności wynosi 10 lat.
2. W jednostce nie stwierdzono, aby pozostałość środka trwałego miała istotną wartość. Współczynnik podwyższający stawkę amortyzacyjną wynosi 2.

II. Ustalenie odpisów amortyzacyjnych metodą degresywną:

1. Stopa amortyzacji liniowej 100% : 10 = 10%.
2. Stopa amortyzacji degresywnej: 2 × 10% = 20%.
3. Roczna kwota amortyzacji z zastosowaniem metody liniowej: 60.000 zł : 10% = 6.000 zł.

III. Odpisy amortyzacyjne do końca okresu użytkowania maszyny z zastosowaniem metody degresywno-liniowej: