Sprzedaż z odroczonym terminem płatności

Prawo nie reguluje, jak konkretnie powinna wyglądać forma prawna umowy o taki kredyt. Zwykle w obrocie gospodarczym fakt udzielenia kredytu kupieckiego dokumentują faktury sprzedaży z odroczonym terminem płatności lub umowy. Zaletą takiego kredytu jest to, iż jest on tańszy niż kredyt bankowy i wiąże się ze znacznie mniejszą ilością formalności. Kredyt kupiecki dla udzielającego (sprzedającego) może być jednym ze sposobów na zwiększenie sprzedaży, ponieważ umożliwia pozyskanie klientów, którzy nie dysponują odpowiednio dużymi środkami na zakupy gotówkowe. Jest też sposobem na zwiększenie atrakcyjności oferowanych na rynku produktów w stosunku do konkurencji. Z drugiej jednak strony, udzielanie takiego kredytu może być ryzykowne i wiązać się z utratą płynności finansowej, jeśli nabywcy opóźniają się z płatnością, dlatego powinno być poprzedzone dokładnym sprawdzeniem klientów. Wiarygodność potencjalnego kontrahenta przedsiębiorca może sprawdzić m.in.:

• w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG),
   
• w Krajowym Rejestrze Sądowym na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości,
   
• w rejestrach dłużników, tj. m.in.: Krajowym Rejestrze Długów, Biurze Informacji Kredytowej, Krajowym Biurze Informacji Gospodarczej, Krajowej Informacji Długów Telekomunikacyjnych, Rejestrze Dłużników ERIF BIG SA.

W sytuacji gdy przyznanie kredytu kupieckiego dotyczy większych transakcji, dostawca może również zlecić wywiadowni gospodarczej, czyli firmie specjalizującej się w pozyskiwaniu informacji na temat sytuacji finansowej przedsiębiorstw, zbadanie kondycji przyszłego klienta.

Przy kredycie kupieckim sprzedaż towaru, usługi, produktu następuje w innym momencie, aniżeli zapłata należności ustalonej za towar, usługę, produkt. Dostawca godzi się na brak otrzymania płatności należności za towary w określonym terminie, czyli w zasadzie środki te pozostawia w dyspozycji nabywcy na pewien czas. Powyższa relacja jest zbliżona do zaciągnięcia przez nabywcę kredytu lub pożyczki w instytucji zewnętrznej, z tym że w przypadku kredytu kupieckiego kredytowania dokonuje sam sprzedawca. Nabywca ma często do wyboru dwie możliwości:

1) uregulować płatność natychmiastowo (bądź w krótkim czasie) i otrzymać procentową zniżkę ceny, tzw. skonto lub rabat, albo

2) zdecydować się na odroczoną płatność (kredyt kupiecki), gdzie rabatu już nie otrzyma.

Bez wątpienia koszt związany z odsetkami za wydłużony termin płatności, określony z góry w umowie między stronami, to jeden z elementów kalkulacyjnych, kształtujących kwotę należną, którą sprzedawca żąda od nabywcy. Pojawiają się jednak wątpliwości, czy odsetki z tytułu wydłużonego terminu płatności, stanowiące element kalkulacyjny wynagrodzenia z tytułu dostaw towarów i usług, stanowią element podstawy opodatkowania z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług i podlegają opodatkowaniu według stawki właściwej dla sprzedawanego towaru lub świadczonej usługi, czy też należy je potraktować jako wynagrodzenie z tytułu świadczonej usługi finansowej?

Z interpretacji indywidualnych wydawanych obecnie przez organy podatkowe wynika, że ekonomiczna istota oraz charakterystyczne elementy kredytu kupieckiego przesądzają o tym, iż dla potrzeb rozliczeń w zakresie VAT, usługi polegające na udzielaniu kredytu kupieckiego należy zaklasyfikować jako usługi finansowe korzystające ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT. Sprzedawca pobiera za powyższą usługę wynagrodzenie w postaci odsetek, co jest formą wynagrodzenia charakterystyczną dla usług finansowych, takich jak kredyt, czy pożyczka. Zatem odsetki te nie stanowią elementu kalkulacyjnego ceny za otrzymany towar (wykonaną usługę). 

Takie stanowisko zajęli m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 22 grudnia 2016 r., nr 3063-ILPP2-2.4512.128.2016.2.EW oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 8 listopada 2016 r., nr 1462-IPPP1.4512.713.2016.1.MK.

W świetle art. 42 ust. 3 ustawy o rachunkowości, odsetki od kredytu kupieckiego kwalifikuje się do działalności finansowej jednostki. Zgodnie z ww. przepisem, wynik operacji finansowych stanowi różnicę między przychodami finansowymi, w szczególności z tytułu dywidend (udziałów w zyskach), odsetek, zysków ze zbycia oraz aktualizacji wartości inwestycji innych niż wymienione w art. 28 ust. 1 pkt 1a, nadwyżki dodatnich różnic kursowych nad ujemnymi, a kosztami finansowymi, w szczególności z tytułu odsetek, strat ze zbycia oraz aktualizacji wartości inwestycji innych niż wymienione w art. 28 ust. 1 pkt 1a, nadwyżki ujemnych różnic kursowych nad dodatnimi, z wyjątkiem odsetek, prowizji, dodatnich i ujemnych różnic kursowych, o których mowa w art. 28 ust. 4 i ust. 8 pkt 2 ustawy o rachunkowości.